Liệt mặt, một căn bệnh khiến nhiều người phải nhăn mặt, đã mang đến không ít phiền toái cho cuộc sống của nhiều người. Bỗng dưng các cơ mặt không còn nghe lời, nụ cười trở nên gượng gạo, thậm chí ngay cả những biểu cảm đơn giản nhất cũng khó thực hiện. Sự thay đổi đột ngột này không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn gây ra cảm giác ngượng ngùng và bất an trong giao tiếp xã hội.

Trong khi đó, châm cứu, một phương pháp điều trị truyền thống của y học cổ truyền, đã đạt được hiệu quả rõ rệt trong việc chữa trị liệt mặt. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những "huyệt đạo kỳ diệu" được sử dụng trong châm cứu để điều trị liệt mặt.

Nguyên nhân và nguyên lý điều trị

Trước hết, chúng ta cần hiểu về nguyên nhân của bệnh liệt mặt. Về mặt y học, liệt mặt còn được gọi là liệt thần kinh mặt, chủ yếu do dây thần kinh mặt bị tổn thương hoặc viêm nhiễm. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm nhiễm virus, bị cảm lạnh, chấn thương... Các triệu chứng chính của liệt mặt là cơ mặt yếu, miệng bị méo, mí mắt không nhắm kín được. Đối với người bệnh, điều này không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn gây ra các rối loạn chức năng như khó nhai, khó nói.

Nguyên lý của châm cứu trong điều trị liệt mặt là kích thích các huyệt đạo cụ thể, điều hòa lưu thông khí huyết, thúc đẩy quá trình phục hồi chức năng của thần kinh. Y học cổ truyền cho rằng liệt mặt là do phong hàn xâm nhập vào kinh lạc ở mặt, dẫn đến khí huyết lưu thông kém, cơ bắp thiếu dinh dưỡng. Châm cứu có thể giúp khai thông kinh lạc và điều hòa khí huyết, từ đó đạt được mục đích chữa bệnh.

Bốn huyệt đạo chính trong điều trị liệt mặt

Vậy những huyệt đạo nào đóng vai trò then chốt trong điều trị liệt mặt bằng châm cứu? Hãy cùng tìm hiểu từng huyệt một.

1. Huyệt Dương Bạch: Nằm ở trán, thẳng với đồng tử, cách lông mày khoảng một thốn (đơn vị đo trong y học cổ truyền). Huyệt đạo này giống như công tắc khởi động năng lượng trên khuôn mặt. Kích thích huyệt Dương Bạch có thể điều hòa lưu thông khí huyết trên mặt, cải thiện tuần hoàn máu cục bộ và tăng cường dinh dưỡng cho các dây thần kinh trên mặt. Một số nghiên cứu cho thấy, trong điều trị liệt mặt, việc châm cứu vào huyệt Dương Bạch giúp cải thiện rõ rệt độ căng của cơ và chức năng vận động của mặt.

2. Huyệt Tứ Bạch: Nằm trên mặt, thẳng dưới đồng tử, ở chỗ lõm của xương hốc mắt. Huyệt đạo này giống như một "trạm năng lượng" nhỏ. Kích thích huyệt Tứ Bạch có thể giúp khai thông kinh lạc ở mặt và làm giảm co thắt cơ mặt một cách hiệu quả. Trên thực tế lâm sàng, nhiều bác sĩ tập trung châm cứu vào huyệt Tứ Bạch. Một bệnh nhân bị liệt mặt, sau một thời gian được châm cứu vào huyệt Tứ Bạch, các cơ mặt cứng đờ ban đầu đã bắt đầu có những biểu cảm tinh tế hơn. Đây chính là điều kỳ diệu của huyệt Tứ Bạch.

3. Huyệt Địa Thương: Nằm trên mặt, ở phía ngoài khóe miệng, thẳng hàng với đồng tử. Huyệt đạo này giống như bánh lái của một con thuyền, đóng vai trò cân bằng và phối hợp. Châm cứu vào huyệt Địa Thương có thể điều chỉnh độ căng của cơ mặt, giúp cải thiện các triệu chứng như méo miệng. Theo thống kê, việc sử dụng hợp lý huyệt Địa Thương trong châm cứu điều trị liệt mặt sẽ làm tăng đáng kể khả năng khóe miệng của bệnh nhân trở lại vị trí bình thường.

4. Huyệt Giáp Xa: Nằm ở vùng má, phía trước góc hàm, khoảng một thốn (tương đương một đốt ngón tay giữa) và chỗ hõm khi nhai. Huyệt đạo này giống như "động cơ đẩy" cho các chuyển động trên khuôn mặt. Kích thích huyệt Giáp Xa có thể tăng cường sức mạnh của cơ cắn, cải thiện chức năng nhai. Đối với bệnh nhân liệt mặt, khó nhai là một vấn đề phổ biến, và việc châm cứu huyệt Giáp Xa có thể làm giảm triệu chứng này một cách hiệu quả. Một bệnh nhân sau khi được châm cứu vào huyệt Giáp Xa, từ chỗ chỉ có thể ăn đồ lỏng, dần dần đã có thể nhai một số thức ăn mềm bình thường, chất lượng cuộc sống được nâng cao đáng kể.

Kết hợp điều trị và lời khuyên

Ngoài những huyệt đạo này, việc châm cứu chữa liệt mặt cũng cần phải kết hợp các huyệt đạo một cách hợp lý và sử dụng các kỹ thuật châm kim phù hợp tùy theo từng trường hợp cụ thể của bệnh nhân. Chẳng hạn, đối với liệt mặt do phong hàn, có thể châm thêm huyệt Phong Trì, Hợp Cốc. Đối với liệt mặt do khí huyết không đủ, có thể thêm huyệt Túc Tam Lý, Tam Âm Giao. Về kỹ thuật châm kim, có các phương pháp thường dùng như bổ pháp, tả pháp, bình bổ bình tả pháp. Bác sĩ sẽ lựa chọn kỹ thuật phù hợp dựa trên tình trạng bệnh của bệnh nhân.

Mặc dù hiệu quả của châm cứu trong điều trị liệt mặt là đáng kể, nhưng cũng cần có thời gian và liệu trình nhất định. Bệnh nhân cần kiên nhẫn và tin tưởng vào quá trình điều trị. Thông thường, thời gian phục hồi liệt mặt là từ 1 đến 3 tháng, nhưng thời gian cụ thể khác nhau tùy từng người. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân cũng cần giữ ấm, tránh bị nhiễm lạnh, giữ tinh thần thoải mái và tích cực hợp tác với bác sĩ.

Ngoài ra, châm cứu không phải là phương pháp vạn năng. Đối với một số trường hợp liệt mặt nghiêm trọng, có thể cần phải kết hợp với các phương pháp điều trị khác như dùng thuốc hoặc vật lý trị liệu. Do đó, trong quá trình điều trị, bệnh nhân nên tuân theo lời khuyên của bác sĩ và không nên mù quáng theo đuổi một phương pháp điều trị duy nhất.

Nói chung, châm cứu là một phương pháp an toàn và hiệu quả để điều trị liệt mặt. Thông qua việc kích thích các huyệt đạo cụ thể, châm cứu có thể điều hòa khí huyết và thúc đẩy quá trình phục hồi chức năng của dây thần kinh. Đối với bệnh nhân liệt mặt, châm cứu không chỉ cải thiện triệu chứng mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống. Tất nhiên, việc châm cứu cũng cần được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên nghiệp. Bệnh nhân nên đến các cơ sở y tế chính quy để được điều trị, tránh những rủi ro do thao tác không đúng cách.

Liệt mặt dù gây phiền toái nhưng với phương pháp điều trị khoa học và chăm sóc hợp lý, đa số bệnh nhân đều có thể hồi phục. Mong rằng những chia sẻ hôm nay sẽ giúp mọi người hiểu sâu hơn về các huyệt đạo trong châm cứu chữa liệt mặt, và mong rằng nhiều bệnh nhân liệt mặt sẽ sớm hồi phục và nở lại nụ cười rạng rỡ.

Châm cứu chữa liệt mặt, huyệt tuy nhỏ nhưng tác dụng thật lớn.

Nguồn: Dr Sun - VYD dịch và tổng hợp