Khi nói về việc tìm huyệt đạo, nhiều người cảm thấy đau đầu: "Cái này khó quá? Có quá nhiều huyệt, làm sao mà nhớ hết được? Người chưa học qua thì không dám chạm vào đâu." Nhưng Hạ Phổ Nhân, một "Quốc y đại sư" của Trung Quốc, người đã dành cả đời để nghiên cứu y học cổ truyền, nói rằng: "Việc tìm huyệt đạo để bắt đầu không khó chút nào. Người bình thường chỉ cần tìm đúng phương pháp là có thể học được những cách điều trị cơ bản."

Hạ Phổ Nhân bắt đầu nghiên cứu y học cổ truyền từ năm 16 tuổi và đã cứu sống rất nhiều người. Ông không chỉ sáng tạo ra "Tam thông pháp châm cứu" nổi tiếng, mà còn tổng kết một bộ phương pháp ghi nhớ huyệt đạo mà người bình thường cũng có thể học được. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những phương pháp này, kết hợp với các cuốn sách của ông, để giúp bạn bước những bước đầu tiên trong việc học xoa bóp huyệt đạo.

Ghi nhớ theo vị trí: Coi cơ thể như một "bản đồ phân vùng"

Trong cuốn sách Tam thông pháp châm cứu đồ giải, Hạ Phổ Nhân viết: "Ghi nhớ huyệt đạo cũng giống như ghi nhớ địa danh, trước tiên hãy chia thành vài khu vực, sau đó tìm vị trí cụ thể, sẽ không bị rối." Ông khuyên nên chia cơ thể con người thành ba phần chính: đầu mặt, thân mình, và tay chân. Mỗi phần lại chia thành các khu vực nhỏ để dễ dàng ghi nhớ.

* Phần đầu mặt: Đây là nơi hội tụ của nhiều kinh lạc, nhưng các huyệt thường dùng thực ra không nhiều. Hạ Phổ Nhân khuyên nên nhớ "ba huyệt trên đỉnh đầu" trước: Bách hội ở giữa đỉnh đầu; Ấn đường ở giữa hai lông mày; và Thái dương, huyệt mà ai cũng biết, xoa bóp khi đau nửa đầu rất hiệu quả. Nối ba huyệt này lại, bạn có thể giải quyết hầu hết các nhu cầu điều trị cơ bản cho vùng đầu mặt.

* Phần thân mình: Có thể ghi nhớ theo "đường chính giữa phía trước và phía sau". Đường chính giữa phía trước là Nhâm mạch, có các huyệt quan trọng như Đản trung (giữa đường nối hai núm vú) và Quan nguyên. Đường chính giữa phía sau là Đốc mạch, có các huyệt then chốt như Mệnh môn (đối diện rốn ở phía lưng) và Đại chùy (dưới đốt xương nhô ra nhất ở sau gáy khi cúi đầu, có thể xoa bóp khi cổ bị khó chịu). Ghi nhớ hai "trục trung tâm" này trước, sau đó tìm ra các huyệt ở hai bên như Kỳ môn ở cạnh sườn hay Thận du ở sau lưng, sẽ không dễ bị nhầm lẫn.

* Phần tay chân: Tập trung ghi nhớ các huyệt "bên cạnh khớp". Khi khám bệnh, Hạ Phổ Nhân nhận thấy các huyệt xung quanh khớp tay chân thường nhiều và dễ nhớ. Ví dụ: Nội quan và Ngoại quan ở nếp gấp cổ tay; Thái xung ở gần mắt cá chân.

* Lưu ý: Huyệt Tam âm giao, phụ nữ mang thai tuyệt đối không được xoa bóp, hãy nhớ kỹ điều này! Các huyệt này giống như "người hàng xóm của khớp", chỉ cần tìm được các mốc xương rõ ràng, bạn có thể dễ dàng tìm thấy chúng.

Ghi nhớ theo chức năng: "Dán nhãn công dụng" cho huyệt đạo

"Không cần phải học thuộc lòng huyệt thuộc kinh lạc nào, chỉ cần nhớ huyệt có thể chữa bệnh gì, sẽ dễ học hơn nhiều." Trong cuốn sách Châm cứu trị đau, Hạ Phổ Nhân đã chia sẻ một câu chuyện thú vị: khi ông dạy học trò, ông cho học sinh học thuộc "danh sách các huyệt có thể giảm đau" trước, sau đó mới quay lại học kiến thức về kinh lạc, hiệu quả tăng lên gấp đôi.

Ông chia các huyệt thường dùng thành vài loại theo chức năng, hữu ích nhất là "nhóm huyệt giảm đau". Ví dụ: Hợp cốc (ở hổ khẩu trên mu bàn tay), Túc tam lý (cách đầu gối xuống ba tấc) khi xoa bóp thường xuyên cũng có tác dụng bảo vệ sức khỏe tốt; khi bị đau cổ vai gáy, xoa bóp huyệt Hậu khê (ở lòng bàn tay, cuối đường vân ngang dưới ngón út khi nắm tay) thường sẽ thấy dễ chịu ngay lập tức. Ghi nhớ những "ngôi sao giảm đau" này, bạn có thể đối phó ngay khi cơn đau bất ngờ ập đến.

"Nhóm huyệt điều hòa cơ thể" thích hợp để dưỡng sinh hàng ngày. Ví dụ: Thần khuyết (tức là rốn), dùng ngải cứu xông càng tốt; Dũng tuyền (ở 1/3 phía trước lòng bàn chân), xoa bóp trước khi ngủ sẽ giúp ngủ ngon hơn; Trung quản (cách rốn lên bốn tấc) chuyên trị chứng khó tiêu, xoa bóp khi ăn quá no sẽ rất dễ chịu. Hạ Phổ Nhân đặc biệt nhắc nhở, các huyệt điều hòa cơ thể không cần phải chính xác đến từng milimet, chỉ cần tìm đúng vị trí tương đối và xoa bóp nhẹ nhàng là có thể có tác dụng.

Tìm theo điểm đau: Cơ thể sẽ "nói" cho bạn biết câu trả lời

"Nhiều khi, ở gần chỗ khó chịu sẽ có huyệt có thể làm giảm cơn đau, đây là cơ thể đang đưa ra gợi ý cho chúng ta." Ý tưởng này của Hạ Phổ Nhân đã giúp nhiều người mới học bớt căng thẳng. Ông gọi phương pháp này là "lấy đau làm huyệt" (以痛为腧), đơn giản là ở đâu khó chịu thì tìm xung quanh đó một điểm ấn vào thấy đau, sau đó xoa bóp nhẹ nhàng.

* Lưu ý khi thực hiện: Khi xoa bóp điểm đau, cần tránh các mạch máu và dây thần kinh, mỗi ngày chỉ nên xoa bóp tối đa 3 lần, mỗi lần không quá 2 phút. Ví dụ, khi đầu gối đau, ở mép xương xung quanh đầu gối, hoặc ở chỗ lõm dưới đầu gối, thường có thể tìm thấy điểm ấn vào thấy đau, những chỗ này rất gần với các huyệt như Huyết hải, Lương khâu. Khi vai cứng, xoa bóp ở gần cơ delta phía ngoài vai, hoặc chỗ lõm phía trước vai, sẽ thấy dễ chịu hơn, những chỗ này gần với các huyệt như Kiên ngung, Kiên trinh.

Hạ Phổ Nhân nhấn mạnh, phương pháp này không cần phải bận tâm huyệt đó tên là gì, điều quan trọng là "đau ở đâu thì xoa bóp ở đó", lực vừa đủ hơi ê, hơi căng là được, vừa có thể làm giảm khó chịu, vừa giúp làm quen với vị trí của các huyệt.

Tất nhiên, việc tự học xoa bóp huyệt cũng có những nguyên tắc nhất định. Trong sách, Hạ Phổ Nhân nhiều lần nhắc nhở: phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người có bệnh nặng, nếu muốn xoa bóp huyệt để điều hòa cơ thể, nhất định phải hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước; nếu cảm giác khó chịu không thuyên giảm, đi khám tại bệnh viện vẫn là cách an toàn nhất.

Học từ sách: Kinh nghiệm của đại sư nằm trọn trong từng câu chữ

Nếu muốn học một cách có hệ thống, các cuốn sách Tam thông pháp châm cứu đồ giải và Châm cứu trị đau của Hạ Phổ Nhân là những cuốn sách nhập môn rất hay. Cuốn thứ nhất có nhiều hình minh họa, thể hiện rõ vị trí huyệt đạo và cách xoa bóp, giống như một "bản đồ huyệt đạo cơ thể người"; cuốn thứ hai liệt kê các cách điều trị các loại đau phổ biến, từ đau đầu đến đau khớp, mỗi phương pháp đều đơn giản và dễ thực hiện.

Nhiều người sau khi đọc xong đã nói: "Tìm huyệt theo hình trong sách còn rõ hơn cả xem video", "Làm theo cách thầy Hạ nói, chứng mất ngủ của tôi đã đỡ hơn rất nhiều". Những trường hợp thực tế này cho thấy, xoa bóp huyệt đạo không phải là một "huyền học" khó nắm bắt, mà là một phương pháp dưỡng sinh tốt có thể đi vào cuộc sống của người bình thường.

Hạ Phổ Nhân từng nói: "Bản chất của việc xoa bóp huyệt đạo là giúp khí huyết lưu thông, giữ cho cơ thể cân bằng, phương pháp tốt này vốn dĩ nên được mọi người đều học được." Nắm vững ba cách ghi nhớ huyệt đạo này, kết hợp với việc thử nghiệm dần dần với các cuốn sách của đại sư, bạn sẽ thấy việc điều hòa cơ thể hóa ra lại đơn giản đến thế. Hãy thử tìm "huyệt dưỡng sinh" trên cơ thể mình ngay từ hôm nay, biết đâu bạn sẽ có những bất ngờ thú vị.

Nội dung bài viết này không thể thay thế lời khuyên của bác sĩ, nếu bạn bị đau kéo dài hoặc có triệu chứng bệnh, hãy đến bệnh viện ngay lập tức!

Để biết thêm nhiều nội dung thú vị, hãy theo dõi trên www.vietyduong.net