Bạn nghĩ rằng "không ngủ được" là do não bị "kẹt máy"

Ba giờ sáng, dì Điền lại trằn trọc trên giường, đầu óc như mở hàng tá cửa sổ trình duyệt, không sao đóng lại được. Dì đã thử melatonin, uống sữa nóng, dùng ứng dụng thiền định, thậm chí ngắt cả Wi-Fi, nhưng vẫn không ngủ được. Dì nói: "Cơ thể nằm đây nhưng hồn cứ bay lơ lửng bên ngoài".

Bạn có bao giờ cảm thấy như vậy không? Đến giờ ngủ thì đầu óc tỉnh táo như ban ngày, nhắm mắt lại thì như bị kẹt ở chế độ "chờ". Tỷ lệ mất ngủ ở người hiện đại cao một cách đáng báo động, gần 38,2% người trưởng thành trên toàn quốc có các mức độ rối loạn giấc ngủ khác nhau, và lo âu, trầm cảm lại càng là những kẻ hủy diệt giấc ngủ.

Nhưng có thể bạn không biết, người xưa đã để lại cho chúng ta một "con đường tắt". Và điểm khởi đầu của con đường này lại ẩn mình ở mắt cá chân ngoài của bạn – huyệt Thân Mạch.

Huyệt Thân Mạch Thần Kỳ Đến Mức Nào? Nó Không Phải Là "Miếng Dán Giảm Đau" Mà Là "Công Tắc Của Bộ Não"

Đừng coi thường huyệt vị chỉ nhỏ bằng hạt đậu nành này, trong y học cổ truyền, nó là "người điều phối thời gian" của "ngũ quan thất khiếu, âm dương ngày đêm". Huyệt Thân Mạch là một trong tám huyệt hội của kinh Bàng Quang, chủ về thông mạch Dương Kiều – đường kinh mạch này chuyên quản lý sự tỉnh táo và hoạt động ban ngày.

Nói cách khác, huyệt Thân Mạch giống như "công tắc ban ngày" của cơ thể. Nếu ban ngày bạn lờ đờ, lú lẫn nhưng ban đêm lại tràn đầy năng lượng, có thể vấn đề nằm ở rối loạn mạch Dương Kiều. Và huyệt Thân Mạch chính là "bộ điều chỉnh" để điều hòa nhịp điệu này.

Điều thú vị là, các nghiên cứu hiện đại cũng dần dần chứng minh tác dụng của nó: Kích thích huyệt Thân Mạch giúp điều chỉnh nhịp điệu sóng não, cải thiện rối loạn đồng hồ sinh học, có tác dụng hỗ trợ điều trị các vấn đề như mất ngủ, hưng phấn quá độ, và lo âu.

Tại Sao Nó Có Thể Chữa "Điên Cuồng"? Bạn Tưởng Là Điên, Thực Ra Là Do Thần Kinh Não Bất Ổn

"Điên cuồng" trong y học cổ truyền là một từ chung. "Điên" thường chỉ trạng thái cảm xúc bất thường, thất thường; "cuồng" thường biểu hiện là bồn chồn, bốc đồng, hung hăng. Trong y học hiện đại, những triệu chứng này thường được xếp vào nhóm rối loạn tâm thần hoặc rối loạn hệ thần kinh.

Còn trong lý luận y học cổ truyền, những triệu chứng này thường liên quan đến sự rối loạn dương khí và mất cân bằng âm dương. Huyệt Thân Mạch thuộc mạch Dương Kiều, chuyên đi dương khí, điều chỉnh sự tỉnh táo, vận động và các hoạt động ý thức của cơ thể. Khi dương khí đi sai hướng, âm dương đảo lộn, huyệt Thân Mạch trở thành một huyệt vị quan trọng để "dọn dẹp".

Trong một số quan sát lâm sàng, châm cứu huyệt Thân Mạch và huyệt Liệt Khuyết (đại diện của mạch Âm Kiều) có thể cải thiện hiệu quả tần suất co giật của bệnh động kinh. Cách "điều hòa âm dương, định thần chí" này nghe có vẻ huyền bí, nhưng thực ra không phải vậy - nó chỉ là việc hiệu chỉnh lại nhịp điệu thần kinh của bạn.

"Nút Thời Gian" Trên Chân Bạn Có Thể Chính Xác Hơn Cả Đồng Hồ Báo Thức

Huyệt Thân Mạch có một thuộc tính thời gian đặc biệt. Trong lý luận Tử Ngọ Lưu Chú, nó tương ứng với giờ Thân (15:00-17:00), là thời điểm dương khí thịnh nhất bắt đầu chuyển sang âm. Nếu trong khoảng thời gian này bạn thường xuyên buồn ngủ hoặc tâm trạng xuống dốc, có thể là huyệt Thân Mạch đang bị "tắc nghẽn".

Có người đến buổi chiều là bắt đầu lo lắng, muốn nổi nóng? Hoặc rõ ràng là không làm gì nhiều nhưng đầu óc lại như bị đoản mạch?

Đây có thể không phải là vấn đề tính cách của bạn, mà là nhịp điệu của bạn đã sai.

Và huyệt Thân Mạch chính là "công tắc nhịp điệu" chịu trách nhiệm điều hòa "điểm chuyển giao ngày đêm" này. Nó không phải giúp bạn ngủ, mà là giúp bạn phân định rạch ròi ranh giới giữa "tỉnh táo" và "ngủ nghỉ", để ban đêm có thể an giấc, ban ngày có thể tỉnh táo.

Đừng Chỉ Chăm Chú Vào Đầu Óc, Mọi Trạng Thái Của Bạn Đều Ẩn Ở Mắt Cá Chân

Nhiều người nghĩ rằng để cải thiện trạng thái tinh thần, phải bắt đầu từ bộ não. Thực ra không phải vậy, y học cổ truyền nói "đầu là nơi hội tụ của các kinh dương", nhưng dương khí cần dựa vào tứ chi để thăng lên. Chân là "trái tim thứ hai" của cơ thể, và còn là chìa khóa để điều chỉnh khí huyết.

Và vị trí phía sau mắt cá chân ngoài, nơi huyệt Thân Mạch tọa lạc, chính là một lối ra nơi dương khí hội tụ. Nó nối với kinh Bàng Quang, kinh Bàng Quang đi dọc lưng, thông lên não, tạo thành một kênh năng lượng "từ chân đến não".

Khi bạn kích thích huyệt Thân Mạch, bạn không chỉ tác động vào một huyệt vị, mà là đánh thức cả một "con đường thức tỉnh". Đây cũng là lý do tại sao, nhiều người bị mệt mỏi mãn tính, suy giảm trí nhớ, kém tập trung, khi điều chỉnh huyệt Thân Mạch cũng có những cải thiện bất ngờ.

Người Xưa Dùng Nó Để Dưỡng Thần, Người Nay Dùng Nó Để Tìm Lại Nhịp Sống

Mở các sách cổ như Nạn Kinh, Châm Cứu Giáp Ất Kinh, huyệt Thân Mạch gần như là huyệt vị thiết yếu để điều chỉnh "thần chí", "điên cuồng", "mất ngủ". Người xưa thậm chí còn nói: "Thân Mạch thông thì thần thanh, thần thanh thì không cuồng."

Các thầy thuốc y học cổ truyền hiện đại cũng thường dùng nó để phối hợp điều trị các vấn đề như lo âu, mất ngủ, trầm cảm, động kinh. Nhiều bệnh nhân phản hồi rằng sau khi xoa bóp huyệt Thân Mạch, họ có cảm giác "đầu óc sáng suốt" hơn, như thể được khởi động lại.

Nó không phải là thần dược, càng không phải là "chìa khóa vạn năng chữa bách bệnh". Nó là một công cụ để "điều chỉnh", thích hợp cho những người có "nhịp điệu sai lệch", giúp bạn tìm lại nhịp điệu sinh học "ngày đêm phân minh".

Huyệt Vị Nhỏ, Cách Dùng Phải Khéo Léo Và Đúng Thời Điểm

Vị trí huyệt Thân Mạch không khó tìm, bạn có thể sờ thấy ở chỗ lõm phía sau đỉnh mắt cá chân ngoài. Nhưng đừng nghĩ rằng cứ ấn đại là được. Hiệu quả thực sự nằm ở cảm giác "đắc khí" – cảm giác đau tức, tê, thậm chí lan tỏa, đó mới là khi huyệt vị thực sự được kích hoạt.

Thời gian massage cũng rất quan trọng. Nên xoa bóp bằng ngón cái vào khoảng 3 giờ chiều, mỗi lần 1-3 phút, lực vừa đủ để có cảm giác hơi tức. Sáng và tối mỗi lần một lần, tốt nhất là đối xứng cả hai bên.

Mùa đông dương khí yếu, có thể xoa bóp nhiều hơn một chút; mùa hè dương khí thịnh, chỉ cần xoa nhẹ. Người có thể chất thấp nhiệt không nên kích thích quá mức, người khí hư cần kết hợp với ăn uống bồi bổ, nếu không dễ "hư bất thụ bổ" (cơ thể yếu không hấp thụ được).

Nó Không vạn năng, nhưng nó đáng Để Bạn Ghi Nhớ

Chúng tôi không thần thánh hóa, cũng không thổi phồng huyệt vị. Huyệt Thân Mạch không phải là thần dược, càng không thể thay thế điều trị chính quy. Nhưng nó thực sự là một trí tuệ cổ xưa đang dần được y học hiện đại "đuổi kịp", một nút bấm nhịp điệu ẩn mình ở mắt cá chân.

Nếu bạn luôn cảm thấy cơ thể và tinh thần "không đồng bộ", nếu bạn muốn tìm lại tinh thần sảng khoái ban ngày và giấc ngủ an lành ban đêm, hãy thử bắt đầu từ huyệt Thân Mạch, cho mình một cơ hội để "khởi động lại".

Đôi khi, phương pháp điều trị tốt nhất không phải là thuốc mạnh, mà là sự trở lại của nhịp điệu.

Nếu bạn cũng gặp vấn đề về mất ngủ hoặc mệt mỏi tinh thần, hãy để lại bình luận chia sẻ những phương pháp bạn đã thử nhé? Hãy nhấn thích và chia sẻ cho những người bạn cũng đang thức khuya, có thể họ cũng nên biết đến "người bạn cũ Thân Mạch" này.

Tài liệu tham khảo:

* Châm Cứu Giáp Ất Kinh: Hoàng Phủ Mật biên soạn, Nhà xuất bản Nhân Dân Vệ Sinh, bản năm 2013.

* Lý Luận Cơ Sở Y Học Cổ Truyền: Vương Vĩnh Viêm chủ biên, Nhà xuất bản Nhân Dân Vệ Sinh, năm 2020.

Tuyên bố: Bài viết này là nội dung phổ biến kiến thức sức khỏe, một số tình tiết được hư cấu để dễ hiểu. Thông tin tham khảo từ các tài liệu y học uy tín và kiến thức chuyên ngành, nhưng không đại diện cho lời khuyên chẩn đoán và điều trị cá nhân. Nếu bạn có vấn đề về sức khỏe, vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc đến các cơ sở y tế chính quy để được khám.